იურიდიული კონსულტაცია

 

 

უფლება ბლოგი

 

შიდსის და კანონის შესახებ გლობალური კომისიის რეგიონალური დიალოგი

 

აივ ინფიცირებული დაჯარიმდა მედიკამენტ ეფავირენზის გამო

 

ახალი კანონმდებლობა აივ/შიდსის შესახებ

 

საქართველოს სასჯელაღსრულების დაწესებულებები

 

მკურნალობის წიგნიერების და ადვოკატირების სახელმძღვანელოები

 

 მეთადონური მკურნალობის წესი ციხეში

 

დუმილის მენტალიტეტი

 

ნარკო პოლიტიკა დიდი პოლიტიკისთვის

ალექს შოშიკელაშვილი
იურისტი, დამოუკიდებელი ექსპერტი
26 ივლისი, 2010 წელი

ნარკოტიკების მოხმარებასთან დაკავშირებული საკითხები ყოველთვის მიეკუთვნება იმ პრობლემურ საზოგადოებრივ ურთიერთობებს, სადაც სახელმწიფოს ამ პრობლემური ურთიერთობების მართვის ძალზედ მწირი არჩევანი აქვს. 

პირობითად ხელისუფლება ირჩევს მართვის რეპრესიულ ან ადამიანის უფლებების დაცვაზე ორიენტირებულ მიდგომას. ამ სფეროს რეგულირების ფორმა დიდწილად მეტყველებს ზოგადად სახელმწიფოს მართვის ფორმაზე და ქვეყნის დემოკრატიის ინდექსზე. 

პრობლემის არსებობა გულისხმობს ამ პრობლემის მოგვარებას ან მართვას. ნარკოტიკების მოხმარება მიეკუთვნება იმ საკითხთა რიცხვს რომლის მოგვარება და ნარკოტიკების მოხმარების აღმოფხვრა წარმოადგენს მიუღწეველ მიზანს, რაზეც მეტყველებს მრავალი ქვეყნის მრავალწლიანი გამოცდილება. განვითარებული საზოგადოებები მივიდნენ დასკვნამდ, რომ ნარკოტიკების მოხმარების წინააღმდეგ ბრძოლა აზრს კარგავს, შესაბამისად აქცენტი კეთდება ამ პრობლემის მართვაზე. 

ნარკოტიკების მომხმარებელთა მიმართ არსებობს ორი ძირითადი სტანდარტი: პირველი ესაა ხელმისაწვდომი ჯანდაცვა იმ პირებისათვის, ვინც საჭიროებს აუცილებელ მკურნალობას და მეორე პირადი ცხოვრების პატივისცემის და ჩაურევლობის სტანდარტი. ორივე სტანდარტი დემოკრატიულ ქვეყნებში დაცულია და შესაბამისად ნარკოტიკების მოხმარებას მოაქვს მინიმალური ზიანი საზოგადოებისათვის. უფრო თუ დავკონკრეტდებით ხელმისაწვდომი ჯანდაცვა ნარკომანიით დაავადებული პირისთვის ნიშნავს პირის ნებაყოფლობით გადაწყვეტილებას გაიაროს სამკურნალო სარეაბილიტაციო კურსი, რასაც ხელს უწყობს ქვეყნის პოლიტიკური ნება გამოხატული სახელმწიფო რეგულირებაში ხელმისაწვდომი და ადეკვატური ჯადაცვის მომსახურების არსებობის მხრივ. ჯანდაცვის მიდგომის პარალელურად დემოკრატიული ქვეყნები ნაკლებად პრობლემური ნარკოტიკული საშუალებების მოხმარებას აქცევენ შედარებით მსუბუქი რეგულირების ქვეშ და აკრძალვ რიგ ნარკოტიკულ საშუალებებზე გაუქმებულია შესაბამისი საზოგადოებრივი საფრთხეების შეფასებით. 

პირი რომელიც მოიხმარს ნარკოტიკულ საშუალებას თავად წყვეტს ჩაერთოს თუ არ ჩაერთოს სამკურნალო პროგრამაში. სამკურნალო პროგრამის მიზანი მომსახურება გაუწიოს დაავადებულ პირებს და არა მაგალითად ეპიზოდურ მომხმარებლებს. ნარკოტიკული საშუალების ეპიზოდურად მოხმარების რეგულირება სცილდება ჯანდაცვის რეგულირების სივრცეს და სწორედ აქ შემოდის ცნება პირადი ცხოვრების პატივისცემის და ხელშეუხებლობის. ამ სტანდარტის ფარგლებში დემოკრატიული ქვეყნები ტოვებენ თავისუფალ სივრცეს, სადაც ადამიანის უფლებების პრიორიტეტით სახელმწიფოს ჩარევა ნარკოტიკების ეპიზოდურად მომხმარებელთა პირად ცხოვრებაში მინიმალურია. 

ეს კონკრეტული რეგულირება ქვეყნებს აძლევს საშუალებას მართონ ნარკოპოლიტიკა ადამიანის უფლებების ფარგლებში. დაიცვან ერთის მხრივ საზოგადოება მომეტებული საფრთხის შემცველი უკანონო ნარკოტიკული საშუალებების შემოდინებისგან, მეორეს მხრივ კი აწარმოონ ისეთი ნარკოპოლიტიკა, სადაც მრავალი მსუბუქი ნარკოტიკული საშუალების მოხმარებელი მძიმე ტვირთად არ აწვება სახელმწიფოს, რამეთუ ისინი არ საჭიროებენ ჯანდაცვის მომსახურებისათვის სახელმწიფოს გასაღებ სახსრებს, ასევე დაზოგილია მათი რეპრესიული მიზნებით მართვისა და კონტროლისათვის სახელმწიფოსგან გასაღები სახსრებიც. 

რა ალტერნატივა აქვს ზემო აღნიშნულ მიდგომას: ზემო აღნიშნული ნარკოპოლიტიკის ალტერნატივა გადის ამ ჯგუფის ადამიანთა სახელმწიფოს მხრიდან დისკრიმინაციაზე. ნარკოტიკების მომხმარებელთა ჯგუფის საზოგადოების მხრიდან სტიგმატიზაცია პოლიტიკოსებს აძლევს შესანიშნავ ბერკეტს გამოიყენონ ეს თემა საკუთარი ინტერესების შესაბამისად. რეპრესიული ნარკოპოლიტიკა პოლიციას ხელფეხს უხსნის ამ ადამიანების მართვისა და კონტროლისაკენ. ამ ადამიანებს ფაქტიურად ჩამორთმეული აქვთ სამოქალაქო და პოლიტიკური უფლებები. მათი საზოგადოებრივი და პოლიტიკური ცხოვრება, თუ წინააღმდეგობაშია ხელისუფლების ინტერესებთან მთავრდება ამ ადამიანების მარტივად გადაბირებით ან დაპატიმრებით. საბოლოო ჯამში ასეთი სახელმწიფოები ადამიანთა ფართომასშტაბიან ჯგუფებზე ახორციელებენ ტოტალურ კონტროლს.

რეპრესიული ნარკოპოლიტიკის მხარდამჭერი სახელმწიფოები მთლიანად აკონტროლებენ უკანონო ნარკოტიკების სადისტრიბუციო ქსელს. პოლიციის ხელდასმული პირები თავად ავრცელებენ უკანონო ნარკოტიკს მომხმარებლებში. ასეთი მიდგომის შედეგად ნარკოტიკები სპეცსამსახურების ხელში წარმოადგენს იარაღს საზოგადოების მართვისათვის. უამრავი ნარკოტიკის მოხმარებელი იძულებულია მოქმედებდეს ნარკოტიკების გამსაღებელთა ინტერესებში, რომლის უკან სახელმწიფოს მართვაა. ასეთი ნარკოპოლიტიკის შედეგად სპეცსამსახურები თავად გვევლინებიან ნარკომაფიის სუბიექტებად და მათ ხელში ხვდება დიდი მოცულობის უკანონო ფული, კონტროლირებადი ადამიანები და შესაბამისად განუსაზღვრელი ძალაუფლება. 

ნარკოპოლიტიკის ამ სახით რეგულირება სახელმწიფოში ანადგურებს არა მარტო დემოკრატიულ ღირებულებებს, არამედ სერიოზულ საფრთხეს უქმნის თავად საზოგადოებას. სპეცსამსახურების ხელში თავმოყრილი განუსაზღვრელი ძალაუფლება აძლევს ამ სპეცსამსახურების მმართველ ელიტას საშუალებას გზიდან ჩამოიშორონ ყველა პოტენციური მოწინააღმდეგე. ნებისმიერი პირის მიმართ შექმნან სისხლის სამართლის საქმე და მარტივად მოიშორონ ისინი. ეს პოლიტიკა მიდის ზოგადად სახელმწიფოს რეპრესიულ მმართველობამდის, გადავსებული ციხეებით, თავისუფლებაზე მყოფი უამრავი პრობაციის სამსახურების მეთვალყურეობის ქვეშ მყოფი პირით, უამრავი გადაბირებული საიდუმლო თანამშრომლებით და მრავალი შეშინებული მოქალაქით. 

იმისათვის რომ უკანონო ნარკოტიკების ბრუნვაში ჩართულმა სპეცსამსახურებმა შეინარჩუნონ თავისი ძლიერება ისინი ყიდულობენ პოლიტიკოსებს, საზოგადო მოღვაწეებს, ცნობად სახეებს, რომლებიც უკვე დიდი ფულის დახმარებით ნებისმიერ სპექტაკლს აწყობენ საზოგადოების აჟიტირებისა და გაბაიბურებისათვის, ისევ ამ საზოგადოების საწინააღმდეგოდ და საკუთარი ძლიერების შესანარჩუნებლად. 
 

ისარგებლეთ იურიდიული კონსულტაციით